Versie van 30 jul 2016 om 11:49

Geld is een afspraak. Dat schrijft ruim 300 jaar voor Christus Aristoteles:

(…) het heeft dan ook de naam ‘geld’(nomisma), omdat het door afspraak (nomos) en niet van nature bestaat, en het ligt in onze macht het te veranderen en onbruikbaar te maken (bron)

Niets heeft zich zo in onze cultuur verankerd als Geld. Het lijkt of het er altijd geweest is. Geld is een cultuur product dat tot op de dag van vandaag heeft stand gehouden.

Begrijpen wij het geld?

Velen zien het geld als een ding, een middel om het ruilen efficiënt te maken. Het boek van William Henry Furness (1802-1896) dat hij schreef naar aanleiding van zijn bezoek aan Yap, heeft een schok veroorzaakt als het gaat om de kijk op Geld. Het was aanleiding om de aannames van grote denkers als John Locke (1632-1704) en Adam Smith (1723-1790), die wel gezien wordt als de vader van de liberale kijk op de economie, te spiegelen aan de aangedragen inzichten van Henry Furness. Onderzoekers als Charles P. Kindleberg (1919-2013), George Dalton (1945-1991) en Caroline Humphrey (1943- ) hebben de wereld met wetenschappelijke argumenten duidelijk gemaakt dat geld geen ding is en dat er geen enkel wetenschappelijk bewijs is dat er ooit een ruileconomie bestaan heeft. Geld is niet een natuurlijk gegeven, zoals natuur wetten. Het is door mensen bedacht en geeft uitdrukking aan ons mens en maatschappij visie.

De geschiedenis van geld

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat Geld ongeveer 6000 jaar v Chr is ontstaan uit een ontmoeting van culturen. Aan Geld zitten vele ethische en filosofische aspecten. Filosofen als Socrates en Aristoteles hielden zich bezig met vragen als:

• commensurabiliteit (kunnen uiteenlopende zaken zoals huizen, schoenen en wijsheid wel met elkaar in waarde vergeleken worden?)

• Geld kent tot op de dag van vandaag geen eenduidige definitie. Voor een belangrijk object als geld is dat zeer opmerkelijk. Voorbeelden van definities:

• Geld is een ruilmiddel waar je verder niets aan hebt.

• Geld is enig object of enige toetsbare vermelding dat in een bepaald land of binnen een gegeven sociaal-economische context algemeen wordt aanvaard als betaling voor goederen en diensten en de terugbetaling van schulden. Als belangrijkste functies van geld onderscheidt men: ruilmiddel, rekeneenheid, oppotmiddel, vergoedingsmiddel (boete) en incidenteel ook als eenheid voor uitgestelde betalingen. bron

• Ja, geld is eigenlijk niks. Het eigenlijke geld is iets wat we met elkaar afspreken dat geld is, dus geld kan spiegeltjes zijn, dat kunnen kraaltjes zijn, het kunnen smakzoenen naar elkaar zijn, met alles waar we allemaal in geloven, dat dat heeft een bepaalde waarde. bron

• Geld is datgene wat binnen een samenleving algemeen wordt geaccepteerd als ruilmiddel, rekeneenheid en vermogensobject (dat laatste wordt ook wel aangeduid als oppotmiddel). (p 13) bron

• Uiteindelijk is geld, ongeacht de verschijningsvorm, boven alles een afspraak, een belofte van algemene acceptatie binnen een samenleving (p. 15). bron

• Zolang het vertrouwen (fiducie) in algemene acceptatie er is, heeft geld waarde. Daarom wordt dat geld aangeduid als fiduciair geld. (p.15) bron

• Geld is een instrument dat door mensen is bedacht om het uitwisselen van goederen of diensten gemakkelijker te maken. Dit instrument kan verschillende vormen hebben. De vandaag meest gebruikte vormen zijn munten, biljetten of elektronische informatie opgeslagen in een computersysteem. Geld vertegenwoordigt een afspraak tussen de gever en de ontvanger van het geld dat de gever iets van waarde aan de ontvanger verschuldigd is. Doordat in de wet is vastgelegd dat iedereen geld als betaalmiddel moet accepteren, kan de ontvanger deze schuld ook bij een andere persoon dan de gever opeisen. Bron

Geld is geen ding.

Veel wetenschappelijk speurwerk heeft er toe geleid dat we het waarde-geld met een koppeling aan materiële zaken zoals het goud en andere edel metalen, niet langer gestand konden doen. We weten thans dat Geld oneindig veel meer is dan een ruilmiddel of het materiaal waarvan het gemaakt is. Ik schrijf bewust Geld met een hoofdletter om het van valuta, dat vele ook geld noemen, te onderscheiden. Om de magie van het Geld te begrijpen moeten we, net als Henry Furness, inzien dat Geld geen ding is en dus ook geen product kan zijn. Thales van Milete 624 v Chr. - 545 v Chr. De gedachte dat je met Geld, Geld kunt maken is een dwaze gedachte. Net zo dwaas om te geloven dat je lengte met lengte kunt maken of met tijd meer tijd. Tenzij je gelooft dat perpetuum mobile bestaat en het glas in Afb. 1 ooit zal overstromen. Het zijn de economische goochelaars die de dwaze voorstelling van het geld maken en instant houden.

Geld en valuta zijn niet gelijk aan elkaar. Het zijn verschillende grootheden. De vraag; Wat is geld? Is een zeer goede vraag. Om de waarde van een vast te stellen hanteren we weer de formule, wat neerkomt op de waarde van een valuta = (de definitie voor die valuta) x (een objectief getal). Bij gebrek aan een consensus over de definitie voor een valuta blijft de waarde van een valuta subjectief. Je kunt wel zeggen dat je 10 eenheden van een valuta hebt maar, dat zegt niets over de waarde van die valuta.

Bij het vaststellen van waarde draait het om consensus over een definitie.     

Zonder een definitie waar consensus over bestaat is de waarde niet objectief vast te stellen.